Książka „Wielka Szpera”, której autorami są Marek Miller i Piotr Weychert, to zapis relacji ostatnich 90 żyjących świadków akcji wysiedleńczej z łódzkiego getta. Jej premiera, połączona z czytaniem fragmentów tej publikacji przez Adama Ferencego odbędzie się na Stacji Radegast w poniedziałek 11 września o godz. 18.00.
„Wielka Szpera” to książka wyjątkowa, poświęconej jednemu z najtragiczniejszych okresów w historii łódzkiego getta – akcji wysiedleńczej, w wyniku której zginęło ponad 15 tys. osób. Wydana w tym roku nakładem Wydawnictwa Westa-Druk, zawiera relacje świadków i ocalałych z tzw. Wielkiej Szpery – akcji wysiedleńczej z getta łódzkiego, której ofiarami padły dzieci poniżej 10. roku życia oraz dorośli powyżej 65. roku życia. W jej wyniku pomiędzy 5 a 12 września 1942 r. do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem Niemcy wywieźli 15 tys. osób.
– To jeden z najbardziej dramatycznych rozdziałów historii łódzkiego getta. Doszło do niespotykanej sytuacji, gdy matki zostały zmuszone do oddawania swoich dzieci na śmierć. Mówiono im, że zmieniają tylko miejsce pobytu, a prawda była taka, że nie żyły już kilkanaście godzin po opuszczeniu getta – mówi autor „Wielkiej Szpery” Marek Miller.
Warto dodać, że świadomość tego, co wydarzyło się wówczas w łódzkim getcie i jak w rzeczywistości wyglądała ta zbrodnicza akcja, jest niska.
– Zawsze mówiło się dużo o getcie warszawskim, ale o getcie w Łodzi już znacznie mniej. Szczególnie młode pokolenie nie ma o tym wyobrażenia. Zresztą w Łodzi nie ma muzeum, nie ma pomnika upamiętniającego tragedię tych dzieci. Dlatego razem z reżyserem Piotrem Weychertem postanowiliśmy odtworzyć to, co się wówczas wydarzyło. To był ostatni moment, żeby nagrać relacje żyjących jeszcze świadków i uczestników wydarzeń. Najpierw powstał film, a teraz ukazuje się książka – opowiada Marek Miller.
Mimo wagi tematu i jego znaczenia autorzy nie mogli znaleźć środków na wyjazd ekipy filmowej do Izraela, gdzie głównie mieszkali bohaterowie książki. Nie udało się zainteresować żadnej instytucji państwowej. Środki na realizację projektu wyłożył Mirosław Kuliś – właściciel Angory. Dzięki pozyskanym środkom autorzy mogli kontynuować zbieranie relacji naocznych świadków Wielkiej Szpery, mieszkających w Izraelu, we Francji, w Szwecji i w Polsce.
Marek Miller podkreśla, że chciałby, aby książka „Wielka Szpera” stała się impulsem do powstania pomnika pamięci zamordowanych dzieci.
– To marzenie naszej trójki łodzian: Mirka, Piotrka i moje. Środki pozyskane z tej książki postanowiliśmy przeznaczyć na ten cel – mówi.
Uroczysta premiera książki „Wielka Szpera” odbędzie się w poniedziałek 11 września o godz. 18.00, w Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi Oddział Stacja Radegast, al. Pamięci Ofiar Litzmannstadt Getto 12. Wezmą w nim udział autorzy: Mark Miller i Piotr Weychert. Podczas wydarzenia fragmenty książki przeczyta aktor Adam Ferency, wystąpi także Chór Żydowski „Clil”.
Na premierę książki zapraszają Tygodnik Angora oraz Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi.
