Zdrowie

Zadbaj o oczy, są twoim oknem na świat

Zadbaj o oczy, są twoim oknem na świat

Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że do 2050 roku połowa ludzkości będzie krótkowzroczna. Przewiduje się, że częstość występowania krótkowzroczności u dzieci znacząco wzrośnie w wyniku zmiany ich stylu życia – mówi MAGDALENA ZARĘBSKA-LINDNER, ortoptystka, prezes Polskiego Towarzystwa Ortoptycznego z Ośrodka Korekcji Wzroku.

 

Czym najczęściej szkodzimy naszym oczom?

Wszystkim tym, co robimy długo z bliskiej odległości i nie dajemy oczom odpocząć. I nie mówię tu tylko o komputerze, telefonie czy innych sprzętach elektronicznych, a także o czynnościach, które traktujemy jako hobby. Każda czynność wykonywana zbyt długo blisko oczu, po prostu nie jest dla nich dobra. Niestety szczególnie młodsze pokolenie spędza zbyt dużo czasu przed wszelkiego rodzaju ekranami.

Kiedyś noszenie okularów związane było bardziej z wiekiem, czy obecnie w związku z tak szybkim rozwojem elektroniki, coraz młodsi mają już problemy ze wzrokiem?

Zdecydowanie tak, coraz więcej naszych pacjentów stanowi młodzież i młode osoby rozpoczynające zawodową przygodę. Młodzież szczególnie z ostatnich klas szkoły podstawowej i klas maturalnych, gdzie tej nauki ze względu na ważne egzaminy jest zdecydowanie więcej, a z tych zaczynających pracę, to przeważnie informatycy, graficy, projektanci, czy księgowi, którzy długie godziny siedzą przed komputerem. Te grupy określiłabym jako szczególnego ryzyka.

Co z dziećmi, czy one przed pójściem do szkoły przechodzą jakieś badania okulistyczne?

Robione są badania przesiewowe dwu-, cztero-, sześciolatków u pediatrów, ale trudno podczas nich wykryć poważne schorzenia wzroku i nie mówię tu tylko o ostrości wzroku do dali, bardziej mam na myśli zaburzenia ruchomości oczu, sprawności akomodacji, długotrwałego wysiłku z bliska, który powoduje napięcie soczewki w oku. Jeśli dziecko podczas badania widzi literki na tablicy, to wydaje nam się, że wszystko jest w porządku. I dopiero w szkole, gdy zaczyna mieć kłopoty, nie nadąża za klasą, brzydko pisze, trafia do poradni pedagogiczno-psychologicznej, w której specjaliści mają określić przyczyny takiego stanu rzeczy. I właśnie z takich poradni dzieci najczęściej na szczęście trafiają do nas z prośbą o diagnozę. Bardzo chwalę sobie współpracę z tymi poradniami. Zdecydowanie rekomenduję rodzicom regularne badanie wzroku dzieci, szczególnie przed pójściem do szkoły, a w trakcie, kiedy obciążone są szczególnie przygotowaniami do ważnych egzaminów, jak chociażby w ostatniej klasie szkoły podstawowej, a te starsze podczas przygotowań do matury.

Te badania, o których teraz pani wspomniała to doskonała profilaktyka dbania o wzrok.

Tak, niestety ta profilaktyka mocno kuleje. Powinniśmy raz na dwa lata bywać w gabinecie okulisty, a po czterdziestym piątym roku życia co rok. Tymczasem pacjenci nawet z wadą wzroku przychodzą raz na pięć, a nawet dziesięć lat, w tym czasie wada potrafi się znacznie pogłębić. Wizyty kontrolne pomagają też wykryć różne schorzenia, które coraz częściej się pojawiają, jak jaskra czy zaćma.

Jakich wad wzroku jest najwięcej?

Zdecydowanie najwięcej osób ma problemy z krótkowzrocznością. Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że do 2050 roku połowa ludzkości będzie krótkowzroczna. Przewiduje się, że częstość występowania krótkowzroczności u dzieci znacząco wzrośnie w wyniku zmiany ich stylu życia, spędzania większości czasu na korzystaniu z urządzeń cyfrowych, czytaniu i wykonywaniu innych czynności w bliży oraz coraz mniejszym zaangażowaniu w aktywności ruchowe na zewnątrz. Dodatkowo, do powstania i progresji krótkowzroczności u najmłodszych przyczynić się mogą uwarunkowania środowiskowe, dziedziczne czy behawioralne. Kolejną grupę stanowią osoby po czterdziestym roku życia potrzebujące korekcji z bliska. Rozwiązań korygujących wady wzroku mamy obecnie naprawdę wiele, to już nie tylko okulary i soczewki. Dostępne są soczewki, dzięki którym możemy dobrze widzieć na różnych odległościach. Jeśli chodzi o okulary, to można je teraz dobrać do wykonywanej profesji, inne będą dla wykładowcy akademickiego, a inne dla księgowego. Dlatego zawsze naszych pacjentów wypytujemy o wiele szczegółów, by dobrać im jak najlepsze rozwiązanie.

Okulary czy soczewki?

To wszystko zależy od okoliczności. Przy uprawianiu sportu wygodniejsze będą soczewki, przy dłuższej pracy przy komputerze, lepiej sprawdzą się okulary.

Czy można się nauczyć pracować przy komputerze rozsądnie, bez uszczerbku dla naszych oczu?

Można, podstawowa zasada to dobrze wyrównana wada okularami. Druga prosta zasada do zapamiętania 20-20- 20, czyli po dwudziestu minutach pracy robimy przerwę na dwadzieścia sekund i patrzymy na odległość dwudziestu stóp. Gdy po ośmiu godzinach kończymy pracę przed ekranem komputera, to w domu nie zasiadamy przed kolejnym ekranem, tylko odpoczywamy. Dotyczy to także korzystania ze smartfonów, godzin spędzonych na grach komputerowych. Nawet rysując czy sklejając model, kiedy wzrok skupia się na bliskiej odległości, warto co godzinę zrobić przerwę na rozluźnienie gałki ocznej. Gdy jesteśmy zajęci czymś miłym, wydaje nam się, że nie pracujemy, ale nasze oczy pracują cały czas. Pamiętajmy też o tym, że dziennie minimum półtorej godziny powinno spędzać się na zewnątrz pomieszczenia.

Jest pani ortoptystką od dwudziestu pięciu lat, jak przez ten czas zmieniła się pani praca?

Znacznie, nauczyliśmy się dostrzegać różne zależności i wspólnie szukać rozwiązania problemów, szczególnie w przypadku dzieci. Czy wie pan, że jeśli mamy zmiany w obrębie mięśni trzymających nasz kręgosłup, to będziemy mieć problemy z akomodacją, z funkcjonowaniem oczu. Wiele zmian w obrębie mięśni szyjnych jest powiązanych z okiem. Dzisiaj bardziej pracujemy z pacjentami, którzy tylko wymagają terapii widzenia, ćwiczeń, pokazania drogi.

To jakie ćwiczenia mogą wpłynąć na poprawę zdrowia oczu? Co z najprostszych rzeczy można robić?

Rozluźnienie i wspomaganie codziennej pracy, to przenoszenie widzenia na różnych odległościach na przykład czytamy coś na kartce, później próbujemy tę kartkę oddalić, zachowując pewne proporcje liter. Cała ortoptyka zajmująca się ćwiczeniami czy terapią widzenia jest dostosowana do konkretnego pacjenta. Wymagany jest już tutaj sprzęt i nadzór nad tym, co się robi. Każdy pacjent jest inny, nie ma dwóch takich samych przypadków i każdy potrzebuje czegoś innego, tutaj nie pracujemy na schematach.

Czy istnieje taka możliwość, aby w przypadku, gdy pogorszył się nasz wzrok w naturalny sposób go poprawić?

Jeżeli mamy wadę wzroku, czyli ktoś ma krótkowzroczność, astygmatyzm, presbiopie, to w tym przypadku bez soczewek lub okularów się nie obędzie, one są po prostu niezbędne. Jeżeli mówimy o zaburzeniach akomodacji, czyli niewyraźnym widzeniu z bliska, które spowodowane jest długą pracą, odpowiednie ćwiczenia pod nadzorem specjalisty mogą przywrócić wzrok do równowagi. Są też pro- dukty i rozwiązania, które powodują, że możemy zapobiec pogłębianiu się wady. Przykładowo soczewki okularowe MiYOSMART są przełomowym rozwiązaniem przeznaczonym do korekcji i kontroli postępu krótkowzroczności u dzieci w bezpieczny, łatwy, skuteczny i nieinwazyjny sposób. Konstrukcja soczewki umożliwia jednoczesne spowolnienie wzrostu gałki ocznej i wyraźne widzenie. Spowalnianie krótkowzroczności najlepiej rozpocząć wcześnie, aby uniknąć trwałych problemów ze wzrokiem. Obecnie w większości przypadków krótkowzroczność jest korygowana za pomocą okularów ze standardowymi soczewkami jednoogniskowymi, które zapewniają wyraźne widzenie. Jednak jednoogniskowe soczewki okularowe nie pomagają spowolnić progresji krótkowzroczności. A proszę pamiętać o tym, że krótkowzroczność, to nie tylko problem z widzeniem z daleka, dochodzi do rozrostu gałki ocznej, może dojść do rozwarstwienia siatkówki, osoby z krótkowzrocznością częściej zapadają na jaskrę. Dlatego tak ważne jest hamowanie tego procesu.

Rozmawiał Damian Karwowski
Zdjęcie Justyna Tomczak

Ośrodek Korekcji Wzroku
Łódź, ul. Próchnika 1 (róg Piotrkowskiej)
tel. 781 335 898
email: soczewki@okw.com.pl
www.okw.com.pl

FB @osrodekkorekcjiwzroku
Godziny otwarcia: poniedziałek-piątek: 10-18; sobota: 10-15