Od czego zaczyna się projektowanie drogi? Co jest najważniejszym elementem przy jej budowie? Jak powstają plany sprawnie działającego układu komunikacyjnego? Rozmawiamy z Jarosławem Kluską, prezes firmy Budovia, zajmującej się infrastrukturą drogową.
LIFE IN Łódzkie: Drogi, codziennie je przemierzamy i nawet nie zastanawiamy się, jak one powstają. A przecież ktoś musiał je zaprojektować. Od czego zaczyna się taki projekt w Pana firmie Budovia?
Jarosław Kluska: Projekt drogi to skomplikowane i z łożone zadanie. Zaangażowanych w jego przygotowanie jest wiele osób, które muszą ze sobą sprawnie współpracować. Przy małych projektach pracuje zazwyczaj kilkanaście osób, przy nieco większych kilkadziesiąt. To nie lada wyzwanie, aby wszyscy wiedzieli, co mają robić, biorąc pod uwagę, że każdy ma inny charakter i podejście do pracy. Dlatego niezwykle cenna w takim przypadku jest praca doświadczonego koordynatora, to taki kapitan na statku, który wyznacza kierunek i wszyscy się go słuchają. Przynajmniej tak powinno to wyglądać (śmiech). Każdy projekt zaczynamy od wizji w terenie. Wykonujemy dokumentację fotograficzną (zdjęcia i filmy). Następnie opracowywana jest mapa do celów projektowych. To bardzo ważny element każdego projektu. Fundament. W naszej pracy wykorzystujemy najnowocześniejsze oprogramowanie 3D na świecie, tak więc zamawiając mapę, ważną sprawą jest, kto ją dla nas będzie wykonywał. Powinien to być doświadczony zespół geodezyjny dysponujący nowoczesnym sprzętem pomiarowym. Na podstawie mapy tworzymy trójwymiarowy model terenu. Kolejnym krokiem są badania geotechniczne podłoża. Wykonuje je specjalistyczne laboratorium drogowe. Mając wszystkie składniki, projektant uzbrojony w wiedzę, doświadczenie, normy, przepisy techniczne i nowoczesne oprogramowanie zaczyna od przygotowania koncepcji przebiegu drogi. Zazwyczaj są to dwa, trzy warianty przebiegu. Po zaakceptowaniu wariantu przez zamawiającego przystępuje do opracowania projektu budowlanego. Projekt ten składany jest przy wystąpieniu o pozwolenie na budowę. Następnym krokiem jest opracowanie szczegółowego projektu wykonawczego. Wisienką na torcie są wizualizację.
Co jest najważniejsze przy budowaniu dróg?
Przy projektowaniu kluczowe są jasne informację od zamawiającego, materiały wyjściowe jak mapa, badania geotechniczne oraz doświadczony projektant. Przy budowie podstawą jest dobrze zrobiony projekt, który na etapie projektowania rozwiązał już wszystkie, a przynajmniej większość problemów technicznych, jak i prawnych. Wtedy budowa przebiega zgodnie z harmonogramem. I wszyscy są zadowoleni. Z łódzkiego podwórka widzimy jednak, że nie zawsze tak się dzieje. Każdy z nas chyba widział przeciągające się budowy, które trwały latami. To jest właśnie skutek nieprawidłowo przygotowanej inwestycji.
Rozumiem, że taki projekt drogi, to nie tylko sama jezdnia. Muszą być też pobocza, pasy dzielące, oświetlenie, obiekty inżynierskie. Co jeszcze?
Dziś mówimy o podejściu holistycznym w projektowaniu. Projekt drogi to nie tylko jezdnia dla użytkowników zmotoryzowanych, to również ścieżki rowerowe, chodniki dla pieszych. W projekcie drogi mamy jeszcze całą infrastrukturę podziemną, tj. kanalizację deszczową, sanitarną, wodociąg, gazociąg, przewody elektroenergetyczne, czy teletechniczne. To wszystko powinno ze sobą współgrać i mówiąc kolokwialnie „być upchnięte” w pasie drogowym. To nie lada wyzwanie dla zespołu projektantów. Duży nacisk kładziemy również na zieleń. Staramy się zachować jak najwięcej istniejących drzew. Dodatkowo projektujemy nowe nasadzenia, aby cała droga była wkomponowana w krajobraz.
Zapewne nie bez znaczenia jest materiał, z którego wykonana jest droga i sposób jej wykonania?
Oczywiście nie myli się Pani. Zdecydowana większość nawierzchni w Polsce to nawierzchnie bitumiczne. Są tańsze i łatwiejsze w budowie i eksploatacji. Znacznie trwalszymi tzw. nawierzchniami długowiecznymi są nawierzchnie betonowe. Są jednak droższe w budowie, a jej utrzymanie wymaga zastosowania specjalistycznego sprzętu. Wystarczy spojrzeć na autostrady, które powstały w czasie II wojny światowej – przetrwały do dzisiaj.
Kto zleca przygotowanie projektu drogi?
Budovia ma szeroki wachlarz usług. Obsługujemy gminy i powiaty, zarządy dróg miejskich, wojewódzkich i krajowych. Głównie instytucje publiczne, które zarządzając drogami, ogłaszają przetargi na projekty dróg i ulic. Niestety w przetargach publicznych głównym kryterium jest najniższa cena. Chociaż coraz częściej nie jest to jedyny parametr, jest przeważnie decydującym. Każdy z nas chyba zdaje sobie sprawę, że jeśli coś jest najtańsze, to nie może być najlepsze. Po drogach jeżdżą codziennie tysiące pojazdów. Z dróg korzystają nie tylko doświadczeni kierowcy z doskonałym wzrokiem i refleksem. Poruszają się również dzieci, osoby starsze, rowerzyści. Od dobrze zaprojektowanej ulicy zależy naprawdę bardzo dużo. Często ludzkie zdrowie lub życie. Dlatego prawidłowe zaprojektowanie drogi często zajmuje wiele miesięcy, a nawet lat. Ale nie tylko samymi samorządami nasze biuro żyje… (śmiech) Obsługujemy również architektów będących freelancerami, jak i duże biura architektoniczne (polskie i zagraniczne). Budovia na tym polu małe sukcesy. Razem z biurem architektonicznym z Warszawy opracowaliśmy projekt, który w sierpniu 2020 roku otrzymał nagrodę Real Estate Impactor 2020 przyznaną przez redakcję działu nieruchomości dziennika Rzeczpospolita. Ponadto w 2019 roku został nominowany do nagrody World Building of the Year w kategorii Infrastructure, przyznawanej w ramach World Architecture Festival. To wiele dla mnie znaczy. Oczywiście nie zostawimy również w potrzebie klientów indywidualnych, deweloperów czy wykonawców. Wykonujemy na zlecenie projekty zjazdów, organizacje ruchu (czasowe i stałe), jak również zajmujemy się kompleksową obsługą inwestycji w zakresie branży drogowej w załatwianiu formalności z urzędami.
O projektowaniu dróg wiem już całkiem sporo, ale by sprawnie się po nich poruszać, szczególnie w mieście potrzebna jest sprawna organizacja ruchu. Zdradzi nam Pan, jak powstają takie plany sprawnie działającego układu komunikacyjnego?
Ma Pani rację, organizacja ruchu jest niezwykle ważnym elementem każdego projektu. Bardzo często od prawidłowego oznakowania drogi, wczesnego poinformowania kierowcy o zbliżającym się niebezpieczeństwie zależy ludzkie zdrowie, a nawet życie. Aby być jeszcze lepszym, lepiej zrozumieć psychikę i zachowania kierowców zostałem audytorem bezpieczeństwa ruchu drogowego, czyli osobą, która stawia bezpieczeństwo użytkowników dróg na pierwszym miejscu, widzi błędy i zagrożenia tam, gdzie inni nie widzą problemu. Każdy dobry projekt drogi powinien zawierać projekt docelowej organizacji ruchu. Tak naprawdę organizacja ruchu jest integralnym elementem projektu. To organizacja ruchu wymusza geometrię drogi. Powinna być bezpieczna dla wszystkich, przewidywalna i nie powinna zaskakiwać kierowców. W naszym biurze odpowiedzialny za ten element projektu jest projektant z uprawnieniami budowlanymi do projektowania dróg. Wykorzystujemy najnowocześniejsze oprogramowanie do wspomagania projektowania. Nic jednak nie zastąpi wiedzy i doświadczenia zdobytej przy opracowaniu kilkudziesięciu czy kilkuset projektów.
Do tej pory Budovia skupiała się na projektowaniu, teraz czas na następny etap, czyli budowanie. Skąd pomysł na poszerzenie oferty? Do kogo będzie
ona skierowana?
Tak zgadza się, wprowadzam firmę na szersze wody. Dziś klienci nie mają czasu na szukanie projektanta, geodety, laboratorium drogowego, czy firmy wykonawczej. Chcą to wszystko załatwić jednym telefonem, jednym podpisem. Ja im to umożliwiam. Zaczynając od najmniejszych, jak na przykład zjazdów do posesji, czy wewnętrznych układów drogowych. Od projektu przez budowę po załatwienie wszelkich formalności związanych z odbiorem budowy, których jest niemało w naszym kochanym kraju (śmiech). Uchylę Pani rąbka tajemnicy… właśnie wprowadzamy na rynek nową ogólnopolską markę… więcej wkrótce…
Rozmawiała Beata Sakowska
Zdjęcie Paweł Keler
Łódź, ul. Siewna 15
