Jak uchronić się przed udarem mózgu? Czy każdy ból głowy wymaga badania? Jak prostym testem sprawdzić, czy mamy do czynienia z otępieniem? Czego nie powinni lekceważyć pacjenci? Jaki powinien być lekarz? O tym rozmawiamy z Iwoną Szadkowską, lekarzem neurologiem, współwłaścicielką Centrum Medycznego Vitamed w Aleksandrowie Łódzkim.
LIFE IN Łódzkie: Udar mózgu w Polsce jest trzecią po chorobach serca i nowotworowych przyczyną śmierci oraz główną przyczyną trwałej niepełnosprawności. Dlaczego tak się dzieje?
Iwona Szadkowska: Mimo iż coraz więcej osób ma dużą wiedzę na temat udarów, nadal pacjenci z jego objawami zbyt późno trafiają do szpitala. Niejednokrotnie chory, jeśli ma niewielkie objawy ogniskowe, lekceważy je lub ich nie zauważa. Czasem samotny człowiek z ciężkim udarem leży w domu i czeka na pomoc, której sam nie może już wezwać. Udar mózgu okalecza, powoduje, niejednokrotnie trwałe zaburzenia widzenia, zaburzenia mowy, równowagi, niedowład połowiczy lub czterokończynowy, zaburzenia połykania. Często doprowadza do trwałej niesprawności, leżenia, odżywania przez zgłębnik żołądkowy, pampersowania, uciążliwej i wieloletniej rehabilitacji, czyli zależności od osób trzecich.
Jakie są objawy udaru?
Objawy udaru są uzależnione od lokalizacji uszkodzenia mózgu. Mogą to być zaburzenia mowy, porażenie nerwu twarzowego, objawiającego się opadaniem kącika ust, porażenie spojrzenia, niedowład lub porażenie kończyn, najczęściej połowicze, zaburzenia równowagi, czucia i chodu.
Jak możemy się przed nim uchronić?
Żyjąc zgonie ze wciąż aktualnym hasłem „Żyj zdrowo i wesoło”. Osoby zestresowane żyją krócej. Zapadają najpierw na choroby układu krążenia, a po 10,15 latach od zawału mięśnia sercowego, pojawia się udar mózgu. Brak aktywności fizycznej, złe odżywianie, otyłość, palenie papierosów, nadmiar alkoholu, żeby się odstresować oraz wydłużające się lata życia, to wszystko sprzyja miażdżycy. Z wymienionych czynników tylko na wiek nie mamy wpływu, pozostałe są jak najbardziej do zmodyfikowania.
Do neurologa trafiamy także, jak nie możemy poradzić sobie z bólem – głowy, kręgosłupa.
Bóle głowy są przypadłością występującą bardzo często u osób z różnych grup wiekowych, niezależnie od płci, stanu zdrowia, czy sytuacji życiowej. Wyróżniamy bóle swoiste i objawowe. Do tych pierwszych zaliczamy m.in. migrenę, ból napięciowy, klasterowy. Te drugie, czyli objawowe są niebezpieczne i zazwyczaj powinny być diagnozowane w warunkach szpitalnych. To krwotoki podpajęczynówkowe, udary mózgu krwotoczne i niedokrwienne, krwiaki pourazowe, stłuczenia mózgu, guzy mózgu. Jeśli zaś mowa o bólach kręgosłupa, to najczęściej pojawiają się w przebiegu dyskopatii lub zmian zwyrodnieniowych. Dolegliwości bólowe wymagają szczegółowej diagnostyki, najlepiej rezonansem magnetycznym, jeżeli nie ma do niego przeciwwskazań np. kardiostymulatora, metalicznych zastawek serca lub protez. Wówczas wykonujemy tomografię komputerową.
Czy długotrwałe leczenie migreny na własną rękę, bez konsultacji z lekarzem, może okazać się niebezpieczne dla naszego zdrowia?
Migrena to samoistny ból głowy przebiegający w postaci napadów z aurą lub bez aury, trwający do 72 godzin, niejednokrotnie z nadwrażliwością na światło i hałas, nudnościami, wymiotami, pomiędzy którymi chory pozostaje bez dolegliwości. Kiedyś przyjęło się, że taki ból nie wymaga diagnostyki. Ja uważam, że każdy ból głowy wymaga wykonania badania obrazowego. Poza migreną można mieć tętniaka w tętnicach mózgowych lub malformację tętniczo-żylną w naczyniach mózgowych, lub zmianę ogniskową wymagającą leczenia. Zapewniam, że lepiej planowo leczyć operacyjnie tętniaka zimnego (niepękniętego) niż pękniętego w stanie zagrożenia życia, zatem im szybciej zostanie wykryty, tym lepiej (statystycznie co 10. osoba ma tętniaka, ale u większości populacji jest bezobjawowy).
Różne badania wskazują, że coraz więcej osób zapadać będzie na chorobę Alzheimera. Dlaczego?
Wynika to z wydłużającego się czasu naszego życia. Otępienie typu alzheimerowskiego, bo taka jest poprawna nazwa, jest chorobą zwyrodnieniową mózgu i zachorowalność zwiększa się z wiekiem. Najprostszym testem diagnostycznym, gdy podejrzewamy u osoby bliskiej otępienie, jest test zegara. Można go samodzielnie wykonać w domu. Na kartce A4 rysujemy okrąg i prosimy o naniesienie, z pamięci, cyfr, jakie są na tarczy zegara. Test wydaje się banalnie prosty, a wielu chorym przysparza dużo trudności. Najczęściej jednak mamy do czynienia z otępieniem mieszanym, czyli takim, do którego dołącza się otępienie naczyniowe lub też z samym otępieniem naczyniowym. Uzależnione jest to od chorób współistniejących takich, jakich jak: cukrzyca, nadciśnienie, choroby serca oraz stopnia naczyniowego uszkodzenia mózgu.
Jakie objawy powinny skłonić nas do wizyty u neurologa?
Najlepiej, aby przed skierowaniem się do neurologa, chory skorzystał z konsultacji internistycznej lub lekarza rodzinnego w POZ. Regularny nadzór nad badaniami profilaktycznymi, ciśnieniem tętniczym, czy profilem glikemii uchroni od wizyty u neurologa oraz od następstw chorób cywilizacyjnych, takich jak zawał mięśnia sercowego czy udar mózgu. Zmarły już Pan Profesor Antoni Prusiński, mój nauczyciel i świetny wykładowca, powiedział kiedyś, że wywiad to 75% rozpoznania. Dlatego trzeba słuchać ludzi i nie lekceważyć żadnych objawów, nawet tych, które z pozoru wydają się banalne. W Vitamedzie mamy wielokrotnie do czynienia z ludźmi naprawdę ciężko chorymi, którzy traktują nas jak ostatnią deskę ratunku, a wizyta kończy się skierowaniem do szpitala lub wezwaniem zespołu ratownictwa medycznego. Dlatego zwracam się z apelem do lekarzy – słuchajcie pacjentów i miejcie dla nich cierpliwość i czas, a chorych proszę, by nie lekceważyli swoich objawów i zgłaszali się w porę do lekarza.
VITAMED
Pracuje tu grono naprawdę dobrych specjalistów, w sumie 22. Jest m.in. kardiolog, neurolog, chirurg, ortopeda, laryngolog, alergolog, radiolog, gastrolog, neurochirurg, psychiatra, psycholog, dietetyk, fizjoterapeuta, pediatra, ginekolog, są interniści. W Vitamedzie dostępna jest też doskonała baza diagnostyczna, która ułatwia pracę lekarzom. Wykonywane są tutaj biopsje narządów, usuwane zmiany chirurgiczne jak również przy pomocy ciekłego azotu, przeprowadzane operacje cieśni nadgarstka, wykonywana diagnostyka neurologiczna, ultrasonograficzna, dopplerowska, holterowska, iniekcje domięśniowe i dożylne, cewnikowanie pęcherza. Jednym słowem wszystko to, co można zrobić w zakresie ambulatoryjnym medycyny jednego dnia. Pełen zakres usług możecie państwo zobaczyć na stronie
www.vitamed.info.pl
Aleksandrów Łódzki, ul. Warszawska 13/13 a,
