Rok 2025 to bez wątpienia rok „Ziemi obiecanej”. Przed stu laty zmarł Władysław Reymont, autor tej najbardziej łódzkiej powieści, kilka tygodni temu obchodziliśmy 50. rocznicę premiery filmu w reżyserii Andrzeja Wajdy, a już niebawem światło dzienne ujrzy najnowsze wydanie książki, która zachwyci nie tylko miłośników literatury, ale także kolekcjonerów białych kruków.
Nowe wydanie „Ziemi obiecanej” zapowiada się oszołamiająco. Słynna i najbardziej łódzka ze wszystkich powieść, tym razem zostanie bogato zilustrowana mało znanymi i niepublikowanymi fotosami z planu filmu „Ziemia obiecana” zrealizowanego przez Andrzeja Wajdę pięćdziesiąt lat temu. To niecodzienne połączenie literatury i filmu znakomicie wpisuje się w uhonorowanie 2025 roku, który Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił „Rokiem Władysława Stanisława Reymonta”.
Autorką fotografii, które wykorzystano w książce jest Renata Pajchel, wybitna fotosistka filmowa, absolwentka Wydziału Operatorskiego łódzkiej Szkoły Filmowej, a jednocześnie wieloletnia współpracowniczka Andrzeja Wajdy. Kooperacja mistrza i fotografki zaczęła się w 1968 od filmu „Wszystko na sprzedaż” i trwała przez niemal trzydzieści lat. Wybitny reżyser obdarzył Renatę Pajchel artystycznym zaufaniem, dzięki czemu powstało wiele wyjątkowych zdjęć z planów filmowych, w tym także z planu „Ziemi obiecanej”. Warto dodać, że fotografka współpracowała także z Krzysztofem Zanussim, Agnieszką Holland, Jerzym Hoffmanem, Krzysztofem Kieślowskim, Januszem Majewskim i Piotrem Szulkinem.
– Nasza współpraca zaczęła się od zabawnego zgrzytu. Przyniosłam Wajdzie wybrane zdjęcia fotosowe do filmu „Wszystko na sprzedaż”. Zupełnie mu się nie spodobały i wszystkie je chciał odrzucić. Ale ja byłam pewna swojego wyboru i zrobiłam wszystko, żeby Wajdę przekonać. W końcu zgodził się, a potem zaufał mi do tego stopnia, że dał mi wolną rękę przy wyborze fotosów, które składały się na zestaw reklamowy kolejnych jego filmów. – opowiadała Renata Pajchel.
Najnowsze wydanie „Ziemi obiecanej” ukaże się w trzech edycjach: Złota Cegła, Manufaktura i Fabrykanci. Książki będą różniły się rodzajem papieru i zastosowanymi rozwiązaniami edytorskimi, m.in. uszlachetnieniami, a także nakładami. Łączyć je będą zdjęcia zrobione za kulisami filmu.
Złota Cegła, to wydanie zaprojektowane według kanonu z czasów powstania powieści. Graficzne ujęcie tekstu i ornamenty z epoki, przeniosą nas do początków Łodzi przemysłowej. Książkę wydrukowano na pięknym papierze, ozdobiono wyklejkami, a okładkę wykonano na złoconym płótnie z tłoczeniami. Liczba egzemplarzy w nakładzie nieprzypadkowa, bowiem nakład jest limitowany rokiem premiery ekranizacji książki – jedynie 1975 egzemplarzy.
Z kolei Manufaktura to edycja luksusowa w nakładzie 50 sztuk, czym nawiązuje do 50-lecia premiery filmu „Ziemia obiecana” w reżyserii Andrzeja Wajdy. Wydanie zawiera zdjęcia Renaty Pajchel oraz współczesne kolekcjonerskie zdjęcia miasta. Książkę wyróżniają skład tekstu z inicjałami zaprojektowanymi do tej edycji, luksusowy, szlachetny papier bawełniany, a także skórzana oprawa, wykonana ręcznie, rzemieślniczymi metodami historycznymi. Warto zaznaczyć, że płótno na okładce wyprodukowano w Muzeum Fabryki na krosnach z epoki.
Trzecia edycja książki – Fabrykanci – to trzech bohaterów powieści, siedmiu najważniejszych fabrykantów łódzkich i jedynie 10 egzemplarzy. Pozycja została wydrukowana w wielkim formacie folio, z mapą dawnej Łodzi z zaznaczonymi obecnymi ulicami i ilustrowana zdjęciami Renaty Pajchel. Całość wydrukowano na najwyższej jakości bawełnianym papierze. Karty zszyto i zaopatrzono w czerwoną, każdą w nieco inną indywidualną oprawę skórzaną, wykonaną ręcznie według technik rzemieślniczych z epoki i surowców jak w XIX wieku. Każdy egzemplarz dedykowano innemu z trzech głównych bohaterów książki oraz siedmiu najważniejszym historycznym fabrykantom miasta. W komplecie wykwintny pulpit z poduchą do prezentacji książki.
Warto zaznaczyć, że współautorką tego niecodziennego i oryginalnego projektu, odpowiedzialną za artystyczną stronę wydawnictwa jest Dominika Świątkowska, ekspertka z dziedziny introligatorstwa. Jej uczestnictwo to gwarancja wysokiej jakości oprawy, ale także wykonania książki zgodnie z XIX-wieczną techniką.
Pomysłodawcą przedsięwzięcia jest Jacek Franasik, dla którego nowe wydanie powieści będzie realizację jego fascynacji filmem i historią Łodzi.
– Zarówno książka, jak i film „Ziemia obiecana” pokazują nieograniczone możliwości. A ja wierzę, że daje je także miasto, które cenię i w którym żyję. U źródeł powstania tego projektu wydawniczego była nie tylko moja fascynacja filmem, ale także historią Łodzi. Inspiracja przyszła dzięki rocznicy 50-lecia premiery filmu, 140 lat od budowy Kantoru Izraela Poznańskiego i przypadającej na przyszły rok setnej rocznicy urodzin Andrzeja Wajdy. Te trzy wyjątkowe historie, daty i wspaniałe fotosy Renaty Pajchel dały początek idei publikacji. Dodatkowym elementem projektu był udział Dominiki Świątkowskiej, łodzianki, która idealnie czuje klimat „Ziemi obiecanej”. – wyjaśnia Jacek Franasik.
Na uwagę zasługuje fakt, że tę niezwykłą inicjatywę artystyczną wsparły łódzkie firmy. Partnerem wydawnictwa jest firma TME, a w projekt zaangażował się także Immergas Polska.
