Dzieci coraz częściej zapadają na tzw. młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów. Objawia się ono bólem, obrzękiem, wysiękiem, nadmiernym ociepleniem jednego lub kilku stawów – mówi reumatolog dr n. med. Małgorzata Biernacka-Zielińska, przyjmująca pacjentów w Centrum Medycznym Vitamed w Aleksandrowie Łódzkim.
Czym konkretnie zajmuje się lekarz specjalista w dziedzinie reumatologii?
To zdecydowanie niedoceniona dziedzina medycyny, która większości niesłusznie zresztą kojarzy z podeszłym wiekiem i chorobą zwyrodnieniową. Reumatolog diagnozuje, leczy, a także prowadzi działania profilaktyczne mające zapobiegać schorzeniom reumatycznym kości, stawów oraz chorobom zapalnym tkanki łącznej. Reumatologia jest dziedziną medycyny wewnętrznej, a z pomocy lekarza tej specjalizacji korzystają osoby doświadczające nawracających i intensywnych bólów stawów, ścięgien czy mięśni, którym towarzyszą także inne objawy. Wskutek starzenia się społeczeństwa i wydłużania się długości życia, liczba pacjentów z chorobą zwyrodnieniową systematycznie wzrasta. Poza tym objawy starzenia się stawów kręgosłupa i stawów obwodowych obserwujemy u coraz młodszych pacjentów, już u 40-50 latków Wiąże się to ze zmianą trybu życia, mniejszą aktywnością ruchową, powszechną otyłością oraz wpływem czynników środowiskowych, chociażby sposobem odżywiania się.
Wspomniała pani, że błędne jest nasze myślenie, iż tylko dorośli trafiają do reumatologa?
Oczywiście, opiekuję się coraz większą liczbą dzieci. Najczęściej diagnozuję u nich tzw. młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów. Na tę chorobę zapadają coraz młodsze dzieci. Występuje ona coraz częściej tak jak i inne choroby autoimmunologiczne – cukrzyca typu pierwszego, choroba Hashimoto czy celiakia. Objawia się bólem, obrzękiem, wysiękiem, nadmiernym ociepleniem jednego lub kilku stawów. Najczęściej zaatakowany mamy staw kolanowy, ale zajęte mogą być także stawy: skokowy, nadgarstkowy, drobne stawy rąk i nóg. Rodzice nie dowierzając, że dziecko może zachorować na „reumatyzm”, często pierwsze kroki kierują do ortopedy. A to niestety opóźnia rozpoznanie i pogarsza rokowanie. Ta nieleczona choroba przewlekła prowadzi do trwałego uszkodzenia narządu ruchu dziecka i kalectwa. Tymczasem szybkie podjęcie leczenia stwarza dziecku szanse na powrót do pełnej sprawności.
Dorośli też na to chorują?
Ta sama destrukcyjna choroba stawów u pacjentów po 16. roku życia i dorosłych nazywa się reumatoidalnym zapaleniem stawów. Jest przewlekła, przebiega z okresami wyciszenia i zaostrzeń. Niewłaściwie leczona niszczy bezpowrotnie stawy, a część pacjentów szybko traci zdolność do zarobkowania i zasila szeregi rencistów, z czasem traci też w ogóle zdolność do samoobsługi.
Jakie jeszcze choroby leczy reumatolog?
Chociażby łuszczycowe zapalenie stawów, które wcale nie musi iść w parze z łuszczycą skórną. Z bólami i obrzękami stawów mogą łączyć się niektóre choroby jelit – choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenia jelita grubego. Procesem zapalnym w chorobach reumatycznych mogą być zajęte serce, nerki, a przede wszystkim narząd wzroku. Zmiany oczne przez dłuższy czas nie dają żadnych objawów klinicznych, można je dopiero stwierdzić podczas konsultacji okulistycznej i tym samym ochronić przed utratą wzroku. Leczymy także boreliozę stawową, która najczęściej daje objawy po kilku latach od ukąszenia kleszcza. Ogromną grupą chorób, którymi zajmuje się reumatolog, są zapalne układowe choroby tkanki łącznej, w których oprócz zajęcia narządu ruchu mogą dominować objawy pozastawowe takie jak wysoka gorączka, wysypki skórne, nadwrażliwość na słońce, wypadanie włosów oraz objawy narządowe jak powiększenie wątroby, śledziony, wysięki do opłucnej, otrzewnej, zajęcie nerek i wiele innych objawów. Tkankę łączną mamy bowiem prawie we wszystkich narządach.
Jak przebiega leczenie?
Ogromny postęp, jaki dokonuje się w terapii chorób reumatycznych, napawa mnie optymizmem. Oprócz tzw. leków modyfikujących, jak Methotrexat czy Sulfasalazyni, które spowalniają postęp choroby, powstają nowoczesne terapie biologiczne, które pozwalają uzyskać spektakularną poprawę u osób najciężej chorych.
Czy można się ustrzec przed tymi chorobami?
Nie, ale ważne jest, aby nie bagatelizować objawów ze strony narządu ruchu i to bez względu na wiek. Szybka diagnostyka i szybko podjęte leczenie przez lekarza reumatologa jest bardzo ważne dla pacjentów i na pewno ograniczy ich cierpienie.
Rozmawiała Beata Sakowska
Zdjęcie Paweł Keler
