Naukowcy coraz częściej mówią, że skład i funkcjonowanie flory bakteryjnej jelit wpływa na zaburzenia układu odpornościowego, co prowadzi do choroby. O chorobach autoimmunologicznych, diagnostyce i odpowiedniej diecie rozmawiamy z Karoliną Miętkiewicz, diagnostą laboratoryjnym i dietetykiem ALAB Laboratoria.
LIFE IN. Łódzkie. Skąd się biorą choroby autoimmunologiczne?
Karolina Miętkiewicz: Każdy człowiek posiada układ odpornościowy, który codziennie walczy z niebezpiecznymi dla zdrowia drobnoustrojami i toksynami próbującymi atakować nas od zewnątrz. Zwykle bywa tak, że bakterie i wirusy, które przedostają się do krwiobiegu, są rozpoznawane jako obce antygeny. Wtedy nasz układ odpornościowy wytwarza przeciwciała, które niszczą drobnoustroje i usuwają je z naszego organizmu. Bywają jednak sytuacje, kiedy nasz organizm nie rozpoznaje własnych, zdrowych komórek i traktuje je tak samo, jak bakterie i wirusy, a w konsekwencji niszczy je. Proces ten nazywa się autoagresją lub reakcją autoimmunologiczną i prowadzi do wielu chorób. Przyczyny tego typu zaburzeń nie są jednoznaczne. Eksperci sugerują, że przyczyny mają podłoże genetyczne i są wynikiem czynników środowiskowych, takich jak niedobór witaminy D, niedobór selenu w diecie, nadmiar stosowanych antybiotyków, także tych w produktach żywnościowych, hormonów, konserwantów. Naukowcy coraz częściej mówią o tym, że to skład i funkcjonowanie flory bakteryjnej jelit wpływa na zaburzenia układu odpornościowego. Pod wpływem na przykład przetworzonej żywności zmienia się ona na naszą niekorzyść.
Czy łatwo zdiagnozować choroby, których przyczyną jest autoagresja naszego układu odpornościowego? Co jest kluczowe w ich diagnostyce?
Możemy wyróżnić około 80 takich chorób. Ich początkowe objawy mogą być bardzo łagodne, wręcz niezauważalne. Jednak z upływem czasu, gdy tkanka zacznie ulegać zniszczeniu, może dojść nawet do niepełnosprawności. Do stwierdzenia, że choroba jest wynikiem autoagresji, sam wywiad lekarski może być niewystarczający. Objawy choroby mogą bowiem być wieloznaczne. Należy wówczas skorzystać z badań laboratoryjnych i uzupełnić je diagnostyką obrazową. W ofercie ALAB Laboratoria znajduje się ponad 100 badań oceniających poziom przeciwciał wytwarzanych przez układ immunologiczny w określonych jednostkach chorobowych. To one stanowią podstawę potwierdzenia bądź wykluczenia choroby, której przyczyną jest autoagresja. Z kolei morfologia, badanie stężenia hormonów TSH, fT3, fT4, czynnik reumatoidalny, poziom witaminy D, stężenie selenu, określenie składu flory jelitowej, czy badania Zonulina, oceniającego szczelność jelit, umożliwiają prawidłową diagnozę i pomagają w podjęciu decyzji o sposobie leczenia.
Jedną z takich chorób jest choroba Hashimoto, nazywana także limfocytowym zapaleniem tarczycy, która początkowo nie daje w zasadzie żadnych specyficznych objawów. Jakie badania diagnostyczne mają decydujące znaczenie w jej rozpoznaniu?
Aby rozpoznać chorobę Hashimoto przede wszystkim, należy oznaczyć hormony tarczycy TSH, fT3, fT4. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w ich funkcjonowaniu, dla potwierdzenia niedoczynności tarczycy wykonuje się oznaczenie przeciwciał anty-TPO, anty-TG, TRA-b oraz badanie ultrasonograficzne tarczycy. Zestawienie wyników wszystkich wymienionych badań pozwala na trafną diagnozę.
Medycyna nie dysponuje jeszcze badaniami, które mogą ocenić predyspozycje do chorób z autoagresji. Ale wiadomo już, że wiele z nich poprzedzają infekcje wirusowe, nawet tak banalne, jak przeziębienie. Jak zatem sprawdzić, w jakiej kondycji jest nasz układ odpornościowy?
Nie ma jednej listy badań dla wszystkich pacjentów. Moim zdaniem skuteczniejszy jest dobrze przeprowadzony wywiad lekarski. Dlatego tak ważne jest wsparcie ze strony specjalistów – lekarzy, dietetyków i diagnostów laboratoryjnych. Rzetelnie przeprowadzona konsultacja jest punktem wyjścia do dalszej diagnostyki. Chcąc jednak pomóc naszym pacjentom, we współpracy z lekarzami i analitykami medycznymi, stworzyliśmy pakiety badań, które zawierają listę parametrów, pozwalających ocenić stan organizmu. Do oceny układu immunologicznego polecamy „Pakiet Odporność w Diecie”. Badamy w nim między innymi poziom witaminy D, witaminy A, żelazo, cynk, selen. Są to bardzo ważne składniki, których niedobory mogą istotnie wpływać na nasze zdrowie.
Także zaburzenia w mikroflorze jelitowej mogą przyczynić się do chorób autoimmunologicznych. Zaburzenia te w dużej mierze są skutkiem złych nawyków żywieniowych? Czy badaniami diagnostycznymi możemy ocenić, czy nasza mikroflora jest w dobrej kondycji i uzyskać wskazówki odnośnie odpowiedniej diety?
To prawda – monotonna dieta, spożywanie żywności wysokoprzetworzonej, nadmiar cukru, brak warzyw, owoców, to wszystko wpływa na florę bakteryjną naszych jelit. Dobrym testem do oceny kondycji naszej flory bakteryjnej i pracy jelit jest Organix Gastro. Badanie wykonywane z moczu pozwala określić czy bakterie znajdujące się w naszych jelitach stanowią zagrożenie dla mikroflory jelitowej.
Z ustaleniem diety nie ma problemu, bo współpracujecie z dietetykami. W samej Łodzi w kilkunastu punktach?
Zgadza się. Zdając sobie sprawę, jak często pacjenci po wykonaniu badań są pozostawieni sami sobie i nie bardzo wiedzą dokąd udać się na konsultację, podjęliśmy współpracę z dietetykami w całej Polsce. W województwie łódzkim jedenaście poradni dietetycznych pomaga naszym pacjentom zmienić nawyki żywieniowe i poprawić stan zdrowia. Ponadto ALAB dysponuje w naszym regionie 27 punktami pobrań, w których można wykonać potrzebne badania. Wszelkie informacje o współpracujących z nami dietetykach, a także listę laboratoriów można znaleźć na stronie www.alablaboratoria.pl.
Jak należy przygotować się do badań?
Są badania, które wymagają pobrania na czczo. Jest także duża grupa testów laboratoryjnych, do której nie musimy się specjalnie przygotowywać, choćby oznaczenie poziomu autoprzeciwciał. Przed badaniami warto zajrzeć na naszą stronę internetową, na której są opisy badań i informacje, jak należy się do nich przygotować.
Laboratoriów oferujących badania diagnostyczne jest na rynku wiele. Czym się więc kierować przy wyborze?
Po pierwsze zwróćmy uwagę, czy w ogóle mamy do czynienia z laboratorium. W Internecie możemy znaleźć wiele ofert na różne badania, jednak zdarza się, że instytucja, która je wykonuje, nie jest laboratorium diagnostycznym! Dotyczy to badań choćby na nietolerancje pokarmowe.
Gdzie szukać sprawdzonych informacji na ten temat?
Otóż ewidencja medycznych laboratoriów diagnostycznych jest prowadzona przez Krajową Radę Diagnostów Laboratoryjnych i można ją znaleźć na stronie internetowej: http://kidl.org.pl/index.php?page=laboratoria. Tylko laboratorium wpisane do tej ewidencji daje nam gwarancję, iż możemy zaufać wynikowi. Istotną sprawą jest też wygląd wyniku badania, który musi spełniać wymogi polskiego prawa. Musi on zawierać dane osoby autoryzującej, czyli jej imię i nazwisko oraz numer Prawa Wykonywania Zawodu Diagnosty Laboratoryjnego. Pamiętajmy również, że laboratoria dbające o jakość procedur oraz badań poddają się licznym audytom zewnętrznym. Efektem tych audytów są certyfikaty potwierdzające, iż laboratorium przechodzi takie kontrole i jest godne zaufania. Certyfikaty publikowane są na stronach internetowych laboratoriów i warto ich tam poszukać. Podsumowując powyższe informacje, przy wyborze laboratorium nie kierujmy się tylko ceną. Badania diagnostyczne muszą być rzetelne i godne zaufania, dlatego warto poświęcić trochę czasu, aby sprawdzić, co, oprócz ceny, ma do zaoferowania nasze laboratorium.
Rozmawiał Damian Karwowski
Zdjęcie Paweł Keler
www.alablaboratoria.pl 
